Wałbrzych to miasto w województwie dolnośląskim położone nad Pełcznicą. Znajduje się na Pogórzu Zachodniosudeckim i Sudetach Środkowych w pasmie Gór Wałbrzyskich. Historycznie mieści się na Dolnym Śląsku. Poznaj jego historię oraz najważniejsze atrakcje.
Wałbrzych to drugie miasto Dolnego Śląska pod względem liczby mieszkańców i jedno z najbardziej tajemniczych. Każdy zna legendę o „złotym pociągu”. Turyści cenią to miejsce m.in. za malownicze położenie w kotlinie otoczonej przez lasy i Góry Wałbrzyskie, niedaleko jest też Zamek Książ. Warto poznać Wałbrzych bliżej.
Położenie Wałbrzycha
Wałbrzych jest obecnie miastem przemysłowym, akademickim i naukowym Polskiej Akademii Nauk, pełni funkcje przemysłowo-handlowo-usługowe, ale też pełni rolę ośrodka turystycznego. Zwracają uwagę jego tradycje przemysłowe – przed laty był potężnym ośrodkiem przemysłowym Dolnego Śląska. W latach 1975-1998 Wałbrzych był stolicą województwa wałbrzyskiego, a od 1999 roku zalicza się do województwa dolnośląskiego.
Historia Wałbrzycha
Historia Wałbrzycha to czasy wczesnego średniowiecza, gdy założono na tych terenach leśną osadę słowiańską, a potem gród obronny. Jednak prawa miejskie Wałbrzychowi przyznano ok. 1400 roku. Co ciekawe, Wałbrzych do 1808 roku był miastem prywatnym i należał kolejno do rodów Schaffgotschów, Czettritzów oraz Hochbergów. Nagły rozkwit miasta nastąpił na przełomie XIX i XX wieku. Zabytki z tego okresu można spotkać na Rynku – m.in. przy ulicy Juliusza Słowackiego, głównej ulicy Starego Miasta.
Główne atrakcje Wałbrzycha
Rynek. Rynek w Wałbrzychu otaczają odrestaurowane kamienice barokowe i klasycystyczne z XVIII i XIX wieku. Najstarsza opatrzona została numerem 3, ale największe zainteresowanie wśród turystów budzą: kamienica z trzema różami, kamienica pod Kotwicą i kamienica pod czterema Atlantami. Rynek w Wałbrzychu ma kształt prostokąta, dawniej odbywały się na nim co tydzień targi, a w latach 1731-1853 jego centrum zajmował barokowy ratusz. Obecnie w tym miejscu jest fontanna.
Plac Magistracki i ratusz. Uwagę zwracają m.in. dwa gmachy sądu rejonowego, budynek poczty wzniesiony w 1895 roku, który w latach 1905-1907 został przebudowany w stylu tzw. neogotyku ceglanego. Idąc dalej, dotrzeć można na plac Magistracki z 1854 roku, nazywany „drugim rynkiem”. To tutaj znajduje się neogotycki ratusz wybudowany w latach 1855-1856.
Pałac Czettritzów zwany „Zamkiem Wałbrzych”. Jak wspomnieliśmy, Wałbrzych długo był miastem prywatnym – był w posiadaniu rodu von Czettritz (Czetryc) przez ponad 250 lat! Postanowili oni przenieść się po pożarze do centrum i zamieszkali w renesansowym pałacu, zwanym również „Zamkiem Wałbrzych”. W 1738 roku miasto zostało zakupione przez ród Hochbergów – od 1882 roku znajdował się w nim Zarząd Dóbr Hochbergów. Po wojnie różne instytucje wykorzystywały pałac, aktualnie mieści się w nim Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa.
Borowa. Zwiedzanie zabytków warto urozmaicić sobie innymi aktywnościami. Najwyższym wzniesieniem miasta i najwyższym szczytem Gór Wałbrzyskich jest Borowa o wysokości 853 m n.p.m. Warto podziwiać panoramę z wieży widokowej – można dostrzec m.in. Wałbrzych, Jedlinę-Zdrój, Góry Sowie, Masyw Ślęży, Karkonosze. Do wyboru jest kilka szlaków, można dobrać odpowiedni do swojej kondycji, umiejętności, doświadczenia i możliwości fizycznych. Warto zobaczyć po drodze także ruiny średniowiecznego Zamku Nowy Dwór.
Przyroda Wałbrzycha
Parki miejskie i krajobrazowe. Wałbrzych jest miastem obrastającym w tereny zieleni, po zniszczeniach wywołanych przez przemysł kopalniany przyroda się tu odradza. Na terenie miasta jest siedem parków miejskich i dwa krajobrazowe. Aż 30% miasta stanowią tereny zieleni. Na obrzeżach znajduje się Książański Park Krajobrazowy (a tu rezerwat przyrody Przełomy pod Książem oraz rezerwat Jeziorko Daisy, którego fragment wchodzi w obręb miasta). Na zachód z kolei jest Obszar Chronionego Krajobrazu Natura 2000 Kopuła Chełmca, naturalna otulina Parku Krajobrazowego Sudetów Wałbrzyskich.
Palmiarnia w Lubiechowie. Warto też wymienić jedną z niewielu palmiarni w Polsce – Palmiarnię w Lubiechowie (dzielnica Wałbrzycha) pełną egzotycznych roślin. Palmiarnia została wybudowana w latach 1908–1911 na prośbę Henryka XV von Pless, który chciał w ten sposób wyznać miłość księżnej Daisy. Jako jedyna palmiarnia w Polsce zachowała swoją historyczną konstrukcję. Książę sprowadził siedem wagonów zastygłej lawy z Etny, z której stworzono groty, wodospady i ściany. Obecnie jest w niej ponad 250 gatunków roślin z całego świata, ale także żółwie, rybki, lemury i pawie. Ogrody działkowe. Atrakcją jest również największy ogród działkowy w Polsce – Rodzinny Ogród Działkowy „Podzamcze” w Wałbrzychu. Ogród o powierzchni ponad 94 hektarów leży w otulinie Książańskiego Parku Krajobrazowego i należy do stowarzyszenia ogrodowego – Polskiego Związku Działkowców, obejmuje ponad 2500 działek rodzinnych.
KAr, f: maciejjonek / pixabay
